Upadłość konsumencka nie pozbawia wierzyciela alimentacyjnego możliwości uzyskania świadczenia alimentacyjnego. Sposób postępowania osoby uprawnionej do alimentów jest zróżnicowany w zależności od tego, czy są to alimenty bieżące, czy występują zaległości. Aby uzyskać alimenty, które wynikają z orzeczenia sądu bądź sądowej ugody alimentacyjnej trzeba podjąć kroki, które są wskazane w artykule poniżej.
Zaległości alimentacyjne
1. W przypadku zaległości alimentacyjnych osoba, która chce uczestniczyć w projekcie planu spłaty, musi zgłosić swoją wierzytelność syndykowi. Wymaga to zgłoszenia kwoty zadłużenia przez wierzyciela lub jego pełnomocnika (w przypadku osób niepełnoletnich przez przedstawiciela ustawowego). Uznanie takiej wierzytelności przez syndyka skutkuje zaspokojeniem osoby uprawnionej do alimentów w pierwszej kategorii, co oznacza możliwość uzyskania zaspokojenia przez np. zobowiązaniami upadłego wobec banków. Regulacja ta umożliwia faktyczne wyegzekwowanie świadczenia alimentacyjnego w toku realizacji planu spłaty.
W przypadku ogłoszenia upadłości w momencie posiadania zaległości alimentacyjnych warto pamiętać, że zaległości z tytułu alimentów nie podlegają umorzeniu. Jeśli wskutek wykonania planu spłaty pozostanie jeszcze zaległość alimentacyjna – może ona być przedmiotem powództwa o zapłatę oraz może być skutecznie egzekwowana.
Bieżące alimenty
2. Bieżące alimenty są wypłacane przez syndyka ze środków wchodzących w skład masy upadłości. Obowiązuje ograniczenie co do ich wysokości – syndyk wypłaca alimenty na każdego uprawnionego w wysokości nie większej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Syndyk zyskał również uprawnienie do wytoczenia powództwa w zakresie zmiany orzeczenia lub umowy zawartej w sprawie obowiązku alimentacyjnego. W tym celu może żądać zmniejszenia alimentów lub uznania przez sąd, że obowiązek wygasł. Regulację tę wprowadzono, aby obowiązek alimentacyjny nie blokował możliwości choćby częściowej spłaty wierzycieli. Wypłata alimentów bieżących odbywa się przed alimentami zaległymi. Aby uzyskać świadczenie od syndyka, trzeba zgłosić uprawnienie syndykowi wraz z tytułem potwierdzającym istnienie obowiązku oraz wskazaniem sposobu realizacji alimentów.
Jeśli obowiązek alimentacyjny ciąży na dłużniku, który ogłosił upadłość, warto pamiętać, że posiadanie zaległości alimentacyjnej oznacza, że syndyk może zając 3/5 wynagrodzenia, nawet jeśli upadły zarabia minimalne wynagrodzenie. Oznacza to, że nie obowiązuje kwota wolna od potrąceń.
3. Nawet podczas toczącego się postępowania alimentacyjnego można starać się o podwyższenie obowiązku alimentacyjnego. W tym celu osoba uprawniona do obowiązku alimentacyjnego musi złożyć pozew we właściwym sądzie. Powództwo wytacza się upadłemu, a nie syndykowi. Jest to wyjątek od regulacji, która stanowi, że postępowania sądowe lub administracyjne po ogłoszeniu upadłości (które dotyczą masy upadłości, mogą być prowadzone jedynie przeciwko syndykowi. Jeśli sytuacja materialna upadłego w trakcie postępowania, w przypadku istnienia obowiązku alimentacyjnego uległa pogorszeniu, może się starać o obniżenie obowiązku alimentacyjnego.
Brak środków w masie upadłości na alimenty
4. Komplikacje pojawiają się w momencie, gdy w masie upadłości nie znajdują się środki, które wystarczają na wypłatę obowiązku alimentacyjnego. W takim przypadku osoba uprawniona do alimentów może ubiegać się o wypłatę alimentów z Funduszu Alimentacyjnego. Otrzymanie świadczenia z Funduszu warunkowane jest wykazaniem bezskuteczności egzekucji (jednak w momencie ogłoszenia upadłości wszelkie egzekucje zostają zawieszone lub umorzone). Rozwiązaniem jest wówczas uzyskanie zaświadczenia od syndyka potwierdzającego brak możliwości wypłaty alimentów ze środków masy upadłości.
