W określonych przypadkach możliwe jest umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty. Jest to najkorzystniejsza forma zakończenia postępowania upadłościowego, bowiem oznacza całkowite oddłużenie bez żadnych spłat. Wielu dłużników decydujących się na upadłość pozostaje w błędnym przekonaniu, że wraz z ogłoszeniem upadłości pozbywa się wszystkich długów. Taka sytuacja może mieć miejsce jedynie w razie umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty. Warto pamiętać, że umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty ma miejsce jedynie po przeprowadzeniu postępowania przez syndyka i wydania postanowienia przez Sąd. Jeśli syndyk stwierdzi, że upadły nie ma możliwości dokonywania jakichkolwiek spłat wierzycieli, to przekazuje informacje do sądu. Upadły zyskuje możliwość oddłużenia w przypadku podzielenia przez sąd stanowiska syndyka i wydania postanowienia o umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty.
Dla kogo przewidziane jest umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty?
Umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty jest stosowane w postępowaniu upadłościowym w wyjątkowych sytuacjach. Może zostać zastosowane, jeżeli sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Na sytuację osobistą składa się wiele czynników. Sąd będzie weryfikował możliwości zarobkowe upadłego, koszty życia i osób pozostających na jego utrzymaniu. W orzecznictwie dominuje pogląd, że bez znaczenia dla umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty pozostają przyczyny powstania stanu niewypłacalności lub wysokość niezaspokojonych wierzytelności. Każdy przypadek jest jednak traktowany odrębnie przez Sąd, dlatego w tej kwestii nie ma ściśle określonych przesłanek.
Co oznacza trwała niezdolność do dokonywania spłat?
Niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty musi mieć charakter trwały. Wynika z tego, że nie może być to stan istniejący wyłącznie w chwili orzekania przez Sąd. Trwałość może uzasadniać całkowita niezdolność do podjęcia zatrudnienia czy ciężka choroba lub brak perspektyw na poprawę sytuacji materialnej. Uprawdopodobnione musi zostać, że niezdolność będzie trwała w późniejszym okresie i występują nikłe szanse, że w upadły odzyska zdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat wierzycieli. Jeśli w przypadku dłużnika wystąpi trwała niezdolność do spłaty wierzycieli, wówczas umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty ma charakter bezwarunkowy.
Co oznacza pojęcie „jakichkolwiek spłat”?
Dla dłużnika, który jest trwale niezdolny do dokonywania spłat, istotnym jest również zawarte w przepisie sformułowanie „jakichkolwiek spłat”. W tej kwestii ukształtowały się w orzecznictwie dwa stanowiska. Pierwsze z nich stanowi, że spłaty muszą mieć walor ekonomiczny dla wierzyciela. Walor ekonomiczny dla wierzyciela miałyby niewielkie, lecz zauważalne spłaty dokonywane przez dłużnika. Drugi pogląd stanowi, że całkowity brak możliwości dokonywania jakichkolwiek spłat lub sytuacja, gdy mają one wartość symboliczną, przemawia za umorzeniem zobowiązań bez ustalania planu spłaty. Jeśli dłużnik ma zdolność do spłaty wierzycieli nawet w niewielkiej wysokości to plan spłaty powinien być ustalony. Będzie on spełniał funkcję wychowawczą upadłości konsumenckiej.
Co w praktyce oznacza umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty?
Upadły, wobec którego Sąd wyda postanowienie o umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty, zyskuje oddłużenie bez dokonywania żadnych wpłat. Po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty Dłużnik (poza wyjątkami określonymi w przepisach) niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego długów powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości. Niezaspokojone koszty postępowania, w tym wynagrodzenie syndyka pokrywane są ze środków Skarbu Państwa. Następnie Upadły odzyskuje prawo zarządzania swoim majątkiem i otrzymuje wynagrodzenie bez potrąceń syndyka.
Dane dotyczące dłużnika są wykreślane przez sąd rejestrowy z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, a osoba, która uzyskała oddłużenie, może na nowo budować pozytywną historię kredytową.
