Zobowiązania wpływające na sytuację osobistą, rodzinną, ale przede wszystkim ekonomiczną osoby, która rozważa upadłość konsumencką, mogą mieć różne źródła. Niektóre z nich wynikają z zaciągniętych kredytów, czy pożyczek, jeszcze inne z należności publicznoprawnych. Właśnie do ostatniej z wyżej wymienionych grup należy zaliczyć zobowiązania wobec Urzędu Skarbowego. Jak ma się ogłoszenie upadłości konsumenckiej do takich zobowiązań? Czy tego rodzaju należności podlegają umorzeniu?
Umorzenie zobowiązań podatkowych w upadłości
Odpowiedź na powyższe pytanie znajdziemy w Ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, a konkretnie w art. 49121 ust. 2, który mówi:
„Nie podlegają umorzeniu zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej
z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu”
Analizując treść powyższego przepisu, dojść należy do wniosku, że zobowiązania wobec Urzędu Skarbowego mogą podlegać umorzeniu w toku postępowania upadłościowego, ponieważ nie znajdują się we wskazanym powyżej katalogu zobowiązań wyłączonych spod możliwości umorzenia.
Kiedy zobowiązania podatkowe nie zostaną umorzone?
Sytuacja zmienia się jednak znacznie w momencie, w którym mamy do czynienia z wyrokiem karnym za niedopełnianie obowiązku podatkowego.Warto w tym miejscu też zwrócić uwagę na to, że znaczna większość sytuacji, w których obywatel uchyla się od obowiązku podatkowego przez długi czas, jest wykroczeniem, a nawet przestępstwem skarbowym, chociażby z art. 54 §1 Kodeksu Karnego Skarbowego. Doprowadza to do sytuacji, w której należności publicznoprawne wobec Urzędu Skarbowego nie mogą podlegać umorzeniu, ze względu na to, iż sąd w wyroku karnym może nakazać nam je uregulować. Takie orzeczenie bezdyskusyjnie zalicza się do katalogu zawartego w art. 49121 ust. 2 ustawy Prawo Upadłościowe i zmienia diametralnie charakter takiego zobowiązania, co w konsekwencji powoduje, że wspomniane należności bezwzględnie nie podlegają umorzeniu.
Co dzieje się z nadpłatą, albo niedopłatą podatku pochodzącą z rozliczenia rocznego?
Odpowiadając na powyższe, warto na początku przypomnieć, że upadły, jako konsument, w typowej sytuacji nadal pracuje i uzyskuje tego tytułu dochody, które niezależnie od postępowania upadłościowego, podlegają rozliczeniu. Upadły nie przestaje być podatnikiem i podlega nadal obowiązkowi podatkowemu. Syndyk, w tym aspekcie pełni tylko funkcje kontrolne. Taka kontrola w sposób dorozumiany wynika z art. 57 §1 ustawy Prawo Upadłościowe, który wskazuje:
„Upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Wykonanie tego obowiązku upadły potwierdza w formie oświadczenia na piśmie, które składa sędziemu-komisarzowi.”
